Burgemeester en wethouders hebben niet de vrijheid om het in de wet opgenomen normaal maatschappelijk risico toch te vergoeden. Voor initiatiefnemers geldt deze beperking niet, en dat biedt kansen.
Buitenwettelijk begunstigend beleid
In enkele uitspraken heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State duidelijk uitgesproken dat het college van burgemeester en wethouders niet de vrijheid heeft het normaal maatschappelijk risico (artikel 6.2 van de Wro) toch te vergoeden (zie de uitspraak was ABRvS 27 juni 2012, ECLI:NL:RVS:2012:BW9537, Zwolle). In de uitspraak van 18 oktober 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2813, Oosterhout, ging het om een bepaling in een procedureregeling op basis waarvan de meest zwaar getroffen omwonenden een volledige vergoeding zouden ontvangen, inclusief het normaal maatschappelijk risico. De Afdeling oordeelde hierover dat dit onderdeel diende te worden aangemerkt als buitenwettelijk begunstigend beleid. In het verlengde hiervan, als de ontvanger een onderneming zou betreffen, zou zelfs kunnen worden gesproken van staatssteun.
Van molensteen naar smeermiddel?
Een hoog normaal maatschappelijk risico (onder de Omgevingswet een vaste aftrek van 4% van de waarde van de woning) is niet bevorderlijk voor een vlotte omgevingsdialoog, zo schreven wij al in onze blog van 2 maart 2022. Wat een gemeente niet mag, mag een initiatiefnemer echter wél: het vergoeden van het deel van de schade dat valt binnen het normaal maatschappelijk risico is mogelijk in de fase van de omgevingsdialoog, waarin ook mogelijke planschadeclaims proactief worden afgehandeld.
Kleine investering, grote tijdswinst
SAOZ kan in een risicoanalyse de vergoedbare planschade tot op elke woning in kaart brengen, waarna de initiatiefnemer dat bedrag mét eventueel het bedrag aan normaal maatschappelijk risico aan een bewoner kan aanbieden. Bij acceptatie daarvan is het voordeel dat men niet hoeft te procederen en dus sneller door kan met het project. Een kleine investering in geld betaalt zich dus uit in een grote tijdwinst en dat is voor de haalbaarheid van veel projecten cruciaal. Mocht een omwonende in een latere fase toch gaan claimen, dan kan het reeds uitgekeerde bedrag worden tegengeworpen als “compensatie anderszins”.
Van achterstand naar voorsprong
Vanuit de omwonende bezien gaat men van een “wettelijke achterstand” naar een “pragmatische voorsprong”. Bewoners ontvangen immers doorgaans een hoger bedrag dan in de wettelijke procedure is toegestaan. Bovendien hoeven ook zij niet te procederen, riskeren zij geen € 300 tot € 500 aan behandelingsrecht en hoeven ze niet jarenlang te wachten met het risico dat de wetgeving en/of rechtspraak in hun nadeel verandert. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
Regierol
SAOZ kan als onafhankelijke regisseur tussen de partijen in staan. Naast het opstellen van een risicoanalyse planschade kunnen wij ook bewonersbijeenkomsten organiseren, de betrokkenen actief benaderen met een aanbod en overeenkomsten sluiten, waarbij wij als onafhankelijk adviesbureau in het midden staan. Op deze manier blijken projecten soepeler te verlopen en wordt er minder geprocedeerd.
Meer weten?! Neem dan contact op met Yvonne de Looij.
