Risicoanalyses zijn van groot belang, onder meer bij het sluiten van verhaalsovereenkomsten. In een daadwerkelijke schadeprocedure is echter een volledig en specifiek op de aanvraag gericht advies nodig.
De cruciale rol van risicoanalyses
Het aantal opdrachten voor risicoanalyses nadeelcompensatie neemt nog steeds toe. Gemeenten weten immers dat een risicoanalyse (RA) een onmisbaar instrument is om vooraf inzicht te krijgen in zowel de ruimtelijke als financiële gevolgen van een initiatief. Een risicoanalyse maakt onder meer concreet hoe groot het risico op schadeclaims is en welke bedragen daarbij mogelijk spelen. Cruciale informatie bij het bepalen van de financiële kaders van een project en het vaststellen van eventuele bankgaranties of andere zekerheden richting de initiatiefnemer. Gemeenten kunnen zo’n risicoanalyse zelf laten uitvoeren of deze laten aanleveren door de initiatiefnemer in het kader van het sluiten van een verhaalsovereenkomst.
Schadeprocedure = een andere fase
Uit vaste afdelingsjurisprudentie blijkt echter dat een risicoanalyse niet geschikt is voor de beoordeling van een daadwerkelijke claim. Een risicoanalyse wordt immers niet uitgebracht in het kader van een schadeprocedure, dus kan niet worden beschouwd als een beoordeling van een verzoek om een tegemoetkoming in nadeelcompensatie. Bovendien kunnen bij de volledige behandeling van een claim, het horen van partijen en een volledige taxatie van het object, nieuwe feiten aan het licht komen. Tenslotte ligt ook de “peildatum” voor de waardering doorgaans jaren eerder dan die in een latere schadeprocedure. In bijvoorbeeld de uitspraak ABRvS 22 oktober 2014, ECLI:NL:RVS:2014:3784, Oss, overwoog de Afdeling in een planschadeprocedure al het volgende:
“15.2. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 27 februari 2013 in zaak nr. 201109377/1/A2), is een planschaderisicoanalyse in zijn algemeenheid van meer globale aard dan de beoordeling van een aanvraag om vergoeding van planschade. Deze wordt voorafgaand aan het schadeveroorzakende besluit gemaakt, zodat dan nog niet bekend is welke schade daadwerkelijk voor vergoeding in aanmerking komt en vindt geen uitvoerige taxatie plaats. [wederpartij 1] en [wederpartij 2] hebben niet aannemelijk gemaakt dat de planschaderisicoanalyse, anders dan gebruikelijk, niet slechts een indicatief karakter heeft. Gelet hierop wordt aan de planschaderisicoanalyses niet de door [wederpartij 1] en [wederpartij 2] gewenste betekenis toegekend.”
Ook in de uitspraak 20 maart 2019, ECLI:NL:RVS:2019:870, Son en Breugel, ging het om verschillen tussen een planschaderisicoanalyse en een planschade-advies. Naar aanleiding van het beroep dat appellant (aanvrager) deed op de eerdere planschaderisicoanalyse overwoog de Afdeling:
“Het verschil tussen de in de planschaderisicoanalyse verwachte planschade van € 13.800,00 en de volgens Gloudemans geleden planschade van € 10.000,00 valt te verklaren uit het globale karakter van een planschaderisicoanalyse, waarbij slechts een geveltaxatie per cluster percelen is uitgevoerd.”
Tenslotte noemen we hier de twee meer recente uitspraken ABRvS 27 september 2023, ECLI:NL:RVS:2023:3613, en ABRvS 1 mei 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1823 (2x Best), waarin de Afdeling naar aanleiding van een door de “belanghebbende ex artikel 6.4a Wro” ingebrachte risicoanalyse, dezelfde lijn heeft gevolgd:
“7.1. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (onder meer bij uitspraak van 24 september 2014, ECLI:NL:RVS:2014:3509), is een planschaderisicoanalyse in zijn algemeenheid van meer globale aard dan de beoordeling van een aanvraag om een tegemoetkoming in planschade en wordt een planschaderisicoanalyse voorafgaand aan het schadeveroorzakend besluit gemaakt, zodat dan nog niet bekend is welke schade daadwerkelijk voor tegemoetkoming in aanmerking komt en geen uitvoerige taxatie plaatsvindt.
7.2. Aan de planschaderisicoanalyse van De Bont komt niet de betekenis toe die Kapelbeemd daaraan wenst te hechten. Kapelbeemd heeft niet aannemelijk gemaakt dat de planschaderisicoanalyse, anders dan gebruikelijk is, niet slechts een indicatief karakter heeft. Daarom kan het verschil met de taxatie van Gloudemans niet tot de conclusie leiden dat het college deze taxatie niet aan de besluitvorming ten grondslag had mogen leggen.”
SAOZ als partner: van analyse tot advies
SAOZ verzorgt zowel risicoanalyses als adviezen in schadeprocedures: een verantwoorde ruimtelijke ontwikkeling begint met inzicht in de risico’s. Als er later daadwerkelijk wordt geclaimd, verzorgen wij nadeelcompensatie-adviezen “op maat”.
Meer weten over deze materie?! Neem dan contact op met Yvonne de Looij.
