Het transport per spoor van gevaarlijke stoffen staat momenteel duidelijk in de schijnwerpers. Het vervoer van gevaarlijke stoffen kan voor spanning zorgen met plannen voor ruimtelijke ontwikkelingen van gemeenten, zoals woningbouw. Op rijksniveau is een “basisnet spoor” ontwikkeld teneinde gevaarlijke stoffen te kunnen blijven vervoeren tussen de belangrijkste industriële plaatsen binnen Nederland, alsmede om de risico’s voor omwonenden langs de transportroutes binnen de wettelijke grenzen te houden. Een neveneffect daarvan kan echter zijn: risico op planschade.
Doorvertaling “basisnet spoor” in gemeentelijke bestemmingsplannen verplicht
Op 11 november 2013 is het “Besluit externe veiligheid transportroutes” vastgesteld. Dit besluit voorziet in de verplichting voor gemeenten om bij de vaststelling van bestemmingsplannen rekening te houden met een persoonsgebonden risicocontour (“PR-contour”). Binnen deze PR-contour mogen geen (delen van) kwetsbare objecten, zoals woningen met bijbehorende aan- en bijgebouwen, aanwezig zijn. Artikel 5 van het besluit bepaalt voorts, dat bij de vaststelling van een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden die zijn gelegen binnen een basisnetafstand de gemeenteraad de bestemming van die gronden (indien van toepassing) moet wijzigen, zodanig dat daarop geen kwetsbare objecten geprojecteerd worden binnen die afstand. Een wijziging van de bestemming leidt in beginsel tot planschaderisico.
Relatie met Onteigeningsstelsel
Daar waar binnen de “basisnetafstand” kwetsbare objecten of delen daarvan aanwezig zijn, dienen deze te worden geamoveerd. Hier zal in beginsel een traject van verwerving c.q. onteigening voor nodig zijn, hetgeen impliceert dat het planschadestelsel hierop niet van toepassing is aangezien een toe te kennen schadeloosstelling in beginsel ook een eventuele “waardevermindering van het overblijvende” zou moeten omvatten. Er ontstaat echter wel planschaderisico, indien er geen opstallen onteigend hoeven te worden maar er alleen onbenutte bouwmogelijkheden moeten worden wegbestemd.
Zorgvuldige inventarisatie van kwetsbare objecten onontbeerlijk
Voor de gemeenten die betrokken zijn bij het “basisnet spoor” is het van groot belang te inventariseren welke objecten binnen de PR-contour van het spoor aanwezig zijn en welke maatregelen (aankoop/onteigening of alleen wegbestemmen) nodig zijn. Een aantal gemeenten heeft dit inmiddels actief opgepakt. Voor een goede voorbereiding van de nieuwe bestemmingsplannen is inzicht in het mogelijk planschaderisico belangrijk.
Een toegesneden risicoanalyse planschade verschaft duidelijkheid
Langs het spoor zijn vele gradaties van planschaderisico denkbaar. Afhankelijk van de ligging, oppervlakte en vorm van de percelen kan het planschaderisico in individuele gevallen sterk variëren. De SAOZ heeft inmiddels de nodige ervaring opgedaan met de inventarisatie en beoordeling van planschaderisico in verband met de doorvertaling van de “Wet basisnet spoor” en staat de bij dit project betrokken gemeenten graag terzijde bij de voorbereiding van hun bestemmingsplannen.
Meer weten?! Neem dan contact op met Kees van der Lee.
